Dostępność cyfrowa (ang. Accessibility) oznacza tworzenie serwisów internetowych, aplikacji mobilnych, dokumentów, multimediów i usług elektronicznych w sposób uniwersalny. Tak, aby były one dostępne dla jak największej grupy użytkowników, w jak największym zakresie.
Z internetu korzystają lub chcą korzystać wszyscy, którzy mają taką możliwość. Niestety, około 25% internautów dotyka brak dostępności stron internetowych, aplikacji mobilnych i publikowanych w nich treści elektronicznych.
Kogo dotyka brak dostępności?
Cyfrowo wykluczeni
Z internetu korzystają ludzie używający różnego sprzętu i oprogramowania. Dostępna cyfrowo strona internetowa powinna wyświetlać się podobnie we wszystkich przeglądarkach. Niestety, dzieje się tak bardzo rzadko.
Problem jest poważniejszy, gdy daną stronę próbujemy otworzyć w tekstowej przeglądarce unixowej lub na urządzeniu mobilnym. Nagle okazuje się, że większość informacji czy aktywnych treści jest dla nas niedostępna. Nie możemy zalogować się do naszego banku, portalu społecznościowego. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić poczty online.
Dostęp do internetu
Nadal dla wielu osób żyjących w trzeciej dekadzie XXI wieku dostęp do internetu za pomocą łączy o dużej przepustowości nie jest standardem. Niestety, projektanci i twórcy witryn internetowych nie biorą tego pod uwagę. Pobieranie ogromnych objętościowo treści multimedialnych może przeciągać się w nieskończoność i znacznie ograniczać wydajność urządzeń.
Osoby 50+
Według raportu „Między alienacją a adaptacją” autorstwa Koalicji Dojrz@łość w Sieci, obecnie w naszym kraju żyje prawie 13 milionów osób, które ukończyły pięćdziesiąty rok życia. Niestety, aż 78% ludzi z tej grupy (ponad 10 milionów) nie korzysta z internetu.
Powodów braku obecności osób 50+ w internecie jest wiele. Możemy tu m.in. wymienić:
- budowę i stopień skomplikowania interfejsów stron internetowych;
- pojawiające się z wiekiem schorzenia i niepełnosprawności;
- stopień skomplikowania i prezentacji tekstów w Internecie.
Wspomniane problemy dotyczą także osób słabo zaznajomionych z nowoczesnymi technologiami. Mających problemy z koncentracją oraz dyslektyków. Obcokrajowców lub Polaków od lat mieszkających za granicą. Ludzi o niższym lub inaczej ukierunkowanym wykształceniu.
Kłopoty grupy 50+ nie znikną z czasem. Co roku grono 50+ zasilają kolejne tysiące obywateli starzejącego się społeczeństwa. W dobie powszechnej informatyzacji, przenoszenia części dotychczas tradycyjnie dostępnych usług do internetu oraz tworzenia się wirtualnych społecznych interakcji, miliony Polaków dotyka problem cyfrowego wykluczenia.
Osoby z niepełnosprawnościami
W Polsce, według różnych statystyk, mieszka od 13 do 15% obywateli z niepełnosprawnościami. Niedostępne cyfrowo strony internetowe i aplikacje mobilne skutecznie ograniczają możliwość korzystania przez osoby z niepełnosprawnościami z zasobów sieciowych.
Dysfunkcje wzroku
Niewidomi i słabowidzący w codziennej pracy z komputerem oraz urządzeniami mobilnymi używają programów odczytu ekranu i aplikacji powiększających. Pierwsze interpretują zawartość ekranu i przekazują ją do syntezatora mowy lub linijki brajlowskiej. Drugie, na życzenie użytkownika, powiększają wybrany fragment ekranu. Aby te technologie asystujące mogły prawidłowo działać, strony internetowe i aplikacje mobilne muszą być dostępne cyfrowo.
Niepełnosprawność intelektualna
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają trudności z przyswajaniem skomplikowanych i zawiłych treści. Potrzebują, aby tekst zamieszczany na stronach internetowych lub w aplikacjach mobilnych sformułowany był w prosty i przystępny sposób. Zdania nie powinny być długie i wielokrotnie złożone. Słownictwo powinno być jak najprostsze. Skróty występujące w tekście powinny być wyjaśniane.
Zaburzenia słuchu
Problemy osób Głuchych mają dwojaki charakter. Pierwsze powiązane są z różnicami jakie występują między językiem polskim, a Polskim Językiem Migowym. Trudny, skomplikowany i dla Głuchych obcy język skutecznie ogranicza im dostęp do treści zamieszczanych w internecie. Drugie dotyczą problemów związanych z multimedialną prezentacją zawartości strony. W momencie gdy przekaz ograniczony jest jedynie do samego dźwięku, jest on niedostępny dla osoby Głuchej lub słabosłyszącej. Z kolei użytkownicy głuchoniewidomi dodatkowo natykają się jeszcze na szereg problemów dotykających zwykle osób z dysfunkcją wzroku.
Ograniczenia manualne
Osoby z różnymi dysfunkcjami górnych kończyn zmuszone są do korzystania ze specjalistycznych urządzeń wskazujących, dostosowanych do ich niepełnosprawności. Najczęstsze problemy z jakimi spotykają się użytkownicy z niepełnosprawnością manualną to limitowany czas reakcji, brak możliwości wybrania z poziomu klawiatury opcji przypisanych wyłącznie myszce oraz nielogicznie ułożone formularze na stronach internetowych.
Czasowa niepełnosprawność
Projektując stronę internetową, aplikację mobilną czy usługę elektroniczną, warto mieć świadomość, że w każdej chwili możemy znaleźć się w takiej samej sytuacji jak osoby z różnego typu niepełnosprawnościami. Wystarczy złamanie ręki, aby nasz sposób obsługi komputera wyglądał tak samo, jak u osób z niepełnosprawnością manualną. Zapalenie spojówek spowoduje, że obraz na ekranie widzieć będziemy jak osoby słabowidzące. Nawet zwykła awaria głośników może doprowadzić do sytuacji, gdy z informacją elektroniczną będziemy musieli zapoznać się w taki sam sposób jak osoby Głuche. W efekcie świadomość potrzeb, oczekiwań oraz możliwości wszystkich użytkowników sprawi, że tworzone przez nas strony internetowe i aplikacje mobilne będą mogły być dostępne dla wszystkich.