Według wstępnych szacunków w Polsce jest około 100 instytucji centralnych, 16 województw, 400 powiatów i 2500 gmin. Na ich terenie zlokalizowane są najróżniejsze instytucje pożytku publicznego, takie jak szkoły, muzea czy szpitale. Znajdują się tam również tysiące instytucji pozarządowych działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Każda z tych jednostek administracji publicznej oraz podmiotów realizujących zadania publiczne posiada przynajmniej jedną, a najczęściej kilka stron internetowych. W efekcie obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej spoczywa w Polsce na właścicielach kilkudziesięciu tysięcy publicznych stron internetowych.
Ustawa o dostępie do informacji publicznej
Zgodnie z nakazem ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej z późn. zm., wszystkie informacje o sprawach publicznych podlegają udostępnieniu. Udostępniać informację publiczną muszą władze publiczne oraz inne podmioty realizujące zadania publiczne.
Ustawa wyraźnie mówi o tym, że każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej. Dostęp ten należy rozumieć w kategoriach równego dostępu gwarantowanego art. 32.1 konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 32.1 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Każdy człowiek podlegający jurysdykcji państwa Polskiego, niezależnie od swojego wieku, płci, wykształcenia, wyznania czy niepełnosprawności musi być równo traktowany przez władze i instytucje publiczne.
Deklaracja Ministrów UE
Na konferencji Ministerialnej „ICT na rzecz Zintegrowanego Społeczeństwa Informacyjnego” (ang. „ICT for an inclusive society”), odbywającej się 11 czerwca 2006 r. w Rydze, Ministrowie UE podpisali deklarację w której zobowiązali się zapewnić pełną dostępność wszystkich publicznych witryn internetowych, zgodnie z wytycznymi konsorcjum W3C (World Wide Web Consortium).
Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania doprecyzowuje pojęcia dyskryminacji pośredniej, bezpośredniej i molestowania. Nowe przepisy obejmują działaniami antydyskryminacyjnymi wszystkich oferujących swoje usługi publicznie. Regulacje ustanawiają zasadę równego traktowania i środki prawne dla jej ochrony.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102
26 października 2016 r. weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego (UE 2016/2102). Wprowadziła ona obowiązek ujednolicenia wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej wymogów dotyczących dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych sektora publicznego. Określiła minimalne zakres tej dostępności oraz rodzaj podmiotów publicznych, których miał dotyczyć obowiązek zapewnienia dostępności. Poszczególne państwa członkowskie posiadały możliwość określenia minimalnych wymogów na wyższym poziomie oraz poszerzenia grupy podmiotów objętych nowymi obowiązkami. Przykładowo Finlandia do tego grona włączyła cały sektor bankowy. W Polsce dyrektywa przyczyniła się do powstania ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych
W dniu 4 kwietnia 2019 r. podpisana została Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Określa ona wymagania dotyczące dostępności cyfrowej, zasady publikowania Deklaracji Dostępności, kontroli dostępności cyfrowej, nakładania ewentualnych kar za jej brak oraz wskazuje podmioty objęte ustawą. W załączniku do Ustawy znajdują się Kryteria Sukcesu (poziomu A oraz AA) międzynarodowego standardu dostępności WCAG 2.1 (ang. Web Content Accessibility Guidelines – Wytyczne dla Dostępności Treści Internetowych), które zgodnie z wymogami ustawy powinny zostać spełnione.
17 kwietnia 2023 r. weszła w życie nowelizacja Ustawy. Zmiany dotyczą m.in. zakresu odpowiedzialności podmiotu publicznego, obowiązkowo dostępnych elementów, napisów dla osób słabosłyszących, Deklaracji Dostępności czy załącznika do Ustawy.
Norma EN 301 549
Norma to europejski standard, który dotyczy szerokiego zakresu zagadnień związanych z dostępnością usług i produktów IT.
Zgodnie z art. 5 ustawy o dostępności cyfrowej, wymagania określone w załączniku do ustawy uznaje się za spełnione, gdy podmiot publiczny zapewnia dostępność cyfrową z uwzględnieniem wymagań określonych w pkt 9, 10 i 11 normy EN 301 549 V2.1.2.
Punkt 9 normy odnosi się do dostępności stron internetowych.
Punkt 10 – do dostępności dokumentów cyfrowych.
Punkt 11 – do dostępności oprogramowania (w tym aplikacji mobilnych).
Norma odnosi się do zasad, wytycznych i kryteriów sukcesu standardu WCAG 2.1, a także określa dodatkowe wymagania wykraczające poza WCAG (np. opis dostępności cyfrowej rozwiązania w jego dokumentacji technicznej).
Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami
19 lipca 2019 r. podpisana została ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. 2019 poz. 1696). Oprócz minimalnych wymogów dostępności cyfrowej określa ona również minimalne wymogi dotyczące dostępności architektonicznej oraz informacyjno-komunikacyjnej. Co istotne, w kilku obszarach poszerza zakres dostępności cyfrowej o elementy, które nie występują w ustawie o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Przykładem może być obowiązek publikowania informacji o zakresie działalności podmiotu publicznego w Polskim Języku Migowym.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 – European Accessibility Act
17 kwietnia 2019 opublikowana została dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów dostępności produktów i usług – UE 2019/882, znana również jako EAA (ang. European Accessibility Act – Europejski Akt o Dostępności). Jej celem była poprawa dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami w całej Unii Europejskiej. Wprowadziła obowiązek ujednolicenia wśród krajów członkowskich wymogów dotyczących dostępności produktów i usług oferowanych przez różnego rodzaju podmioty gospodarcze. Efektem jej działania było uchwalenie w Polsce ustawy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze.
Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze
26 kwietnia 2024 r. weszła w życie ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Nakłada ona obowiązki na producentów, importerów i dystrybutorów, aby zapewnili zgodność sprzedawanych produktów i usług z wymogami dostępności. Obejmuje to również konieczność dostarczania odpowiednio dostępnej informacji.
Wymogi dotyczące dostępności zawarte w Ustawie zapewnić mają możliwość dostępu do produktów i usług maksymalnie dużej liczbie osób, bez względu na ich ewentualne szczególne potrzeby czy niepełnosprawność. Wymagania określone zostały dla szerokiej gamy produktów i usług. Dotyczą m.in. transportu pasażerskiego, usług audiowizualnych, bankowych, telekomunikacyjnych, e-booków, handlu elektronicznego (sklepy internetowe, portale aukcyjne itp.), komputerów i terminali samoobsługowych (np. bankomatów), biletomatów, smartfonów, kas samoobsługowych itp.).
Europejska Agenda Cyfrowa COM(2010) 245
Celem Europejskiej Agendy Cyfrowej jest m.in. zwiększenie umiejętności wykorzystywania technologii cyfrowych oraz włączenie społeczne, w tym także za pomocą usług elektronicznych. Brak dostępności cyfrowej i możliwości korzystania z usług elektronicznych są problemem dla niepełnosprawnych Europejczyków. Niwelowanie przepaści cyfrowej może zwiększyć szanse osób z mniej uprzywilejowanych grup społecznych na uczestnictwo w społeczeństwie cyfrowym na równych prawach (w tym na korzystanie z usług, które ich bezpośrednio dotyczą, takich jak e-kształcenie, e-administracja, e-zdrowie), a przez to poprawić ich sytuację poprzez zwiększenie ich szans na rynku pracy. Umiejętność posługiwania się technologiami cyfrowymi jest więc jedną z ośmiu kluczowych kompetencji, które mają podstawowe znaczenie dla osób funkcjonujących w społeczeństwie opartym na wiedzy.
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych
Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie i pełne uczestnictwo we wszystkich aspektach życia, Państwa ratyfikujące Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, w tym również Polska zadeklarowały, że podejmą odpowiednie środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym, na zasadach równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjnych i komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich. Środki te, obejmujące rozpoznanie i eliminację przeszkód i barier w zakresie dostępności, stosują się między innymi do informacji, komunikacji i innych usług, w tym także usług elektronicznych.